Κάθε χρόνο, λίγο πριν το έτος φτάσει στο τέλος του, κάποια από τα μεγαλύτερα λεξικά παγκοσμίως ανακοινώνουν τη λέξη (ή και φράση) της χρονιάς. Δεν πρόκειται απλά για μία λέξη που χρησιμοποιήθηκε περισσότερο από τις υπόλοιπες, αλλά για κάποια που φαίνεται να εκφράζει όλο το «πνεύμα» της χρονιάς που πέρασε και τα ζητήματα που μάς απασχόλησαν πιο πολύ.
Η «κλιματική επείγουσα ανάγκη» (climate emergency) είναι η λέξη-φράση που επέλεξε το Oxford English Dictionary. Το λεξικό την ορίζει ως «μία κατάσταση, όπου απαιτείται άμεση αντίδραση για να μειωθεί ή να παύσει η κλιματική αλλαγή και να αποφευχθεί μία πιθανή μη αναστρέψιμη περιβαλλοντική καταστροφή ως επακόλουθο».
Η χρήση του όρου φαίνεται ότι 100πλασιάστηκε τους τελευταίους 12 μήνες. Η επιτροπή επιλογής σχολίασε για αυτό στο Dazed Digital: «Το 2018, το κλίμα δεν συμπεριλαμβανόταν στις τυπικές λέξεις που χρησιμοποιούνταν μαζί με τον όρο “έκτακτη ανάγκη”. Αντίθετα οι βασικές έκτακτες ανάγκες, για τις οποίες έγραφαν οι άνθρωποι, ήταν της υγείας, των νοσοκομείων και της οικογένειας. Ωστόσο, με την κλιματική έκτακτη ανάγκη βλέπουμε κάτι καινούριο, μία επέκταση της έκτακτης ανάγκης σε παγκόσμιο επίπεδο. Το 2019, η κλιματική έκτακτη ανάγκη ξεπέρασε όλους αυτούς τους άλλους τύπους έκτακτων αναγκών ώστε να γίνει η έκτακτη ανάγκη που γράφτηκε περισσότερο από όλες με διαφορά, με πάνω από τρεις φορές συχνότερη χρήση από την υγεία, την δεύτερη στη σειρά λέξη».
Από την άλλη, το Dictionary.com επέλεξε μία λέξη, η οποία δεν χρησιμοποιήθηκε υπερβολικά πολύ, αλλά χαρακτηρίζει το σύνολο των λέξεων που αναζητήθηκαν στην πλατφόρμα του. Η λέξη αυτή είναι η «υπαρξιακός» (existential), η οποία ορίζεται ως «αυτός που προέρχεται ή σχετίζεται με την ύπαρξη» ή «αυτός που προέρχεται, σχετίζεται ή έχει χαρακτηριστικά του φιλοσοφικό υπαρξισμού, που καταπιάνεται με την φύση της ανθρώπινης ύπαρξης όπως καθορίζεται από τις αυτόβουλες επιλογές του ατόμου».
Ο κύριος ερευνητής του διαδικτυακού λεξικού, John Kelly, σχολίασε για την επιλογή: «Οι λέξεις που είδαμε ότι έψαχναν οι άνθρωποι το 2019 σηματοδοτούσαν μία ευρύτερη ανησυχία για την ασφάλεια, την προστασία και την επιβίωση, τόσο άμεσα όσο και έμμεσα. Τα φιλοσοφικά θεμέλια της λέξης υπαρξιακός μάς προσκαλούν να σταματήσουμε, να απομακρύνουμε κάθε πεσιμισμό ή παθητικότητα και να ρωτήσουμε: Τι επιλογές κάνουμε μπροστά σε δοκιμασίες;».
Ο τρίτος όρος έρχεται από το αυστραλιανό λεξικό Macquarie Dictionary και είναι «cancel culture». Η φράση γεννήθηκε μέσα στο 2019 και δεν έχει κάποια ακριβή ελληνική μετάφραση, αλλά λίγο-πολύ ταυτίζεται με την τάση της εποχής να μην κλείνουμε πλέον τα μάτια απέναντι σε αρνητικές συμπεριφορές και να σταματήσουμε να στηρίζουμε με τον οποιονδήποτε τρόπο όσους τις εκπροσωπούν. Συγκεκριμένα, το λεξικό ορίζει το «cancel culture» ως «την πρακτική του να μην στηρίζουμε πλέον ανθρώπους, ειδικά διάσημους, ή προϊόντα που θεωρούνται ανεπίτρεπτα ή προβληματικά».
πηγή:
https://www.athensvoice.gr/life/602026_aytes-einai-oi-lexeis-tis-fetinis-hronias
