Η νέα ταινία του Christopher Nolan, Οδύσσεια, έχει προκαλέσει ήδη πολλές συζητήσεις και αντιδράσεις, και αυτό όχι μόνο για την κινηματογραφική προσέγγιση του σκηνοθέτη στην επική ιστορία του Οδυσσέα, αλλά και για τις επιλογές του στο καστ. Κάτι που φαίνεται να έχει πυροδοτήσει αρκετό θόρυβο είναι οι επιλογές για τους ρόλους των βασικών ηρώων της ταινίας, ειδικά όσον αφορά την εμφάνιση και την ερμηνεία των ηθοποιών που έχουν επιλεχθεί για να υποδυθούν θρυλικούς χαρακτήρες της ελληνικής μυθολογίας.
Για παράδειγμα, στην ταινία, η Λουπίτα Νιόνγκο, η Κενυάτισσα ηθοποιός που απέσπασε το πρώτο Όσκαρ για την Κένυα με την ερμηνεία της στην ταινία 12 Χρόνια Σκλάβος, έχει αναλάβει τον ρόλο της Καλυψούς, της μυθικής νύμφης που κρατάει αιχμάλωτο τον Οδυσσέα στο νησί της. Η επιλογή αυτή, ωστόσο, έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, με αρκετούς να αντιτίθενται στην απόφαση να παρουσιάζεται η Καλυψώ ως μια έγχρωμη γυναίκα.
Αυτό που πολλοί επισημαίνουν είναι ότι στην αρχαία ελληνική μυθολογία, οι χαρακτήρες, όπως η Καλυψώ, συχνά περιγράφονταν με χαρακτηριστικά που συνδέονταν με την «ευρωπαϊκή» μορφή, και συγκεκριμένα με την αρχαία ελληνική αντίληψη της ομορφιάς, όπως είναι η έννοια των «λευκών χεριών». Άλλοι επισημαίνουν ότι η Καλυψώ ήταν μια νύμφη που προερχόταν από τη μυθολογία των Ελλήνων και όχι από κάποια αφρικανική κουλτούρα, κι έτσι η επιλογή της Νιόνγκο για τον ρόλο προκαλεί αντιφάσεις, σε ό,τι αφορά τη «ιστορική ακριβή» αναπαράσταση.
Όμως, το θέμα αυτό είναι αρκετά πιο περίπλοκο από όσο φαίνεται αρχικά. Όπως έχει διευκρινίσει ο ίδιος ο σκηνοθέτης Christopher Nolan, η Οδύσσεια του δεν είναι μια ιστορική αναπαράσταση, αλλά μια μυθοπλασία που βασίζεται στο έργο του Ομήρου. Ο Nolan, γνωστός για την ανατρεπτική του προσέγγιση, έχει πάντα την τάση να προσαρμόζει τις ιστορίες που αναλαμβάνει, και το casting σε αυτή την περίπτωση δεν αποσκοπεί στην πιστή αναπαράσταση των ιστορικών και πολιτισμικών δεδομένων, αλλά στη δημιουργία μιας νέας κινηματογραφικής εμπειρίας.
Αυτό, φυσικά, δε σημαίνει ότι οι αντιδράσεις για την «έγχρωμη» Καλυψώ δεν έχουν βάση. Αρκετοί θεατές, και κυρίως ιστορικοί και φιλόλογοι, ανησυχούν ότι τέτοιες επιλογές μπορούν να αλλοιώσουν την παραδοσιακή εικόνα της ελληνικής μυθολογίας, αλλά και να παραπλανήσουν το κοινό ως προς τις πραγματικές ρίζες αυτών των ιστοριών. Υπάρχουν, επίσης, εκείνοι που θεωρούν ότι η επιλογή της Νιόνγκο για τον ρόλο δεν είναι ενδεικτική μιας σωστής κινηματογραφικής προσέγγισης, αλλά της υπερβολικής προσπάθειας για woke ποικιλομορφία.
Αντίθετα, άλλοι εκφράζουν την υποστήριξή τους για την απόφαση του Nolan να ενσωματώσει μια πιο πολυπολιτισμική προοπτική στην ταινία. Η Λουπίτα Νιόνγκο είναι μια εξαιρετική ηθοποιός με σημαντική καλλιτεχνική πορεία και αναγνωρισιμότητα στο Hollywood, και η παρουσία της στην ταινία μπορεί να θεωρηθεί μια πρόοδος για την ενίσχυση της συμπερίληψης και της ποικιλομορφίας στον κινηματογράφο. Μάλιστα, είναι αρκετοί αυτοί που υποστηρίζουν ότι η παρουσία της στην ταινία ενισχύει τη σημασία της πολυπολιτισμικότητας και της απελευθέρωσης από τα στερεότυπα του κινηματογράφου, επιτρέποντας σε ηθοποιούς από διάφορες φυλές και πολιτισμούς να αναλάβουν ρόλους που παραδοσιακά τους είχαν αποκλειστεί.
Και, φυσικά, δεν είναι μόνο η Λουπίτα Νιόνγκο που έχει προκαλέσει συζητήσεις για τον χαρακτήρα που υποδύεται στην ταινία. Η Zendaya, η οποία είναι επίσης έγχρωμη, φημολογείται ότι θα παίξει τον ρόλο της Θεάς Αθηνάς, μιας από τις πιο σημαντικές θεότητες της ελληνικής μυθολογίας. Αυτές οι επιλογές σίγουρα θα φέρουν ξανά το ζήτημα της «ιστορικής ακρίβειας» στη συζήτηση, καθώς η ελληνική μυθολογία περιλαμβάνει παραδοσιακά θεότητες και ήρωες που συνδέονται με μια συγκεκριμένη φυσιογνωμία και ρίζες.
Αυτές οι αποφάσεις του Nolan, να ενσωματώσει ποικιλία στα πρόσωπα της μυθολογίας, αναδεικνύουν την πρόθεσή του να σπάσει τα παραδοσιακά στερεότυπα του κινηματογράφου και να δημιουργήσει μια ταινία που θα έχει παγκόσμιο αντίκτυπο και θα ενσωματώνει μια μεγαλύτερη ποικιλία πολιτισμών και εθνοτήτων. Ο Nolan φαίνεται να επιλέγει να δώσει στους χαρακτήρες του μια διαφορετική διάσταση, εστιάζοντας στην ουσία της ιστορίας και όχι στην αυστηρή αναπαράσταση των αρχαιολογικών ή ιστορικών δεδομένων. Ωστόσο, αυτό δημιουργεί και έναν έντονο προβληματισμό για το μέλλον των κινηματογραφικών έργων που βασίζονται σε ιστορικά και μυθολογικά πρόσωπα.
Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι η ταινία του Christopher Nolan προκαλεί αμέτρητες συζητήσεις και θα συνεχίσει να απασχολεί το κοινό και τους κριτικούς μέχρι και την πρεμιέρα της στους κινηματογράφους στις 17 Ιουλίου 2026.
